The world is like a painting on the wall – says Lakshmitantra a Paancharaatra text

लक्ष्मीतन्त्रम्/अध्यायः ४३

https://sa.wikisource.org/s/1tq8

श्रीः—

मयि वा भित्तिभूतायां चित्रवत् संस्मरेज्जगत्।

स्तिमितापारगम्भीरे फेनपिण्डं यथाम्बुधौ ।। 32 ।।

Mahalakshmi’s words to Indra:

View this world as a painting on me who am akin to a wall. Know that this world is like a mass of foam on the vast deep ocean.

What does this mean?

A painting cannot exist without a base called the wall. Sea water itself looks foamy. Thus this Mother Lakshmi is the basis of the world. This world has no existence apart from that substrate.

This couple of examples from the Pancharatra text is one of the most famous in Advaita:

स्मरतो दृश्यते दृष्टं पटे चित्रमिवार्पितम्।

यत्र येन च तौ ज्ञेयौ सत्त्वक्षेत्रज्ञसंज्ञकौ॥

Shankaracharya’s Upadesahasri

याऽनुभूतिरजाऽमेयाऽनन्ताऽऽत्मानन्दविग्रहा ।

महदादिजगन्मायाचित्रभित्तिं नमामि ताम् ॥

Opening verse from Vimuktaatman’s ‘Ishtasiddhi’.

पश्यामि चित्रमिव सर्वमिदं द्वितीयं

तिष्ठामि निष्कलचिदेकवपुष्यनन्ते ।

आत्मानमनन्तमद्वयसुखैकरूपं

पश्यामि दग्धरशनामिव च प्रपञ्चम् ||

The 10th-century CE Sarvajnatmamuni’s Samkshepashasariraka

4.54

सत्तत्त्वमाश्रिता शक्तिः कल्पयेत्सति विक्रियाः।

वर्णा भित्तिगता भित्तौ चित्रं नानाविधं तथा ॥ ५९ ॥ 2.59

Panchadashi of Sri Vidyaranya

जगच्चित्रं स्वचैतन्ये पटे चित्रमिवार्पितम् ।

मायया ,तदुपेक्ष्यैव चैतन्यं परिशेष्यताम् || 6.289

There is one very long chapter called Chitradeepa Parakaranam in Panchadashi. This allegory has been explored in great detail there.

With the help of the Brahman principle called Sat, this Shakti creates various worlds, like colors create different images on the wall.

जडाजडविभागोऽयमजडे मयि कल्पितः ।

भित्तिभागे समे चित्रचराचरविभागवत् ॥ १९॥

Advaitamakaranda of Lakshmidhara Kavi

The water-foam analogy is also popular in Advaita. Some examples:

न च समुद्रादुदकात्मनोऽनन्यत्वेऽपि तद्विकाराणां फेनतरङ्गादीनामितरेतरभावापत्तिर्भवति Brahmasutra Bhashya 2.1.13

जलबुद्बुदफेनादीनामिव सलिलव्यतिरेकेणाभावः

Brihadaranyaka 2.4.11 Commentary

Thus we find these well-known illustrations of Advaita in the Pancharatra text.

Please see an image here: https://groups.google.com/g/advaitin/c/wWrxKnnO1N4

Om Tat Sat

In this chapter of the Padma Purana, it is said that Gautama, having listened to all the Puranas including the Tamasa Puranas with devout devotion, died chanting the names of Hari and Hara and went to the world of the Trimurtis and was worshiped by them.

The chronicle says:

पद्मपुराणम्/खण्डः ५ (पातालखण्डः)/अध्यायः ११५

https://sa.wikisource.org/s/wub

शंभुरुवाच-

एवं पौराणिकेनोक्तं श्रुतवानपि गौतमः ।

स्वयं वस्त्रत्रयं प्रादाद्ब्राह्मणाय महात्मने ६५।

कौर्मं पुराणं प्रथमं श्रुतवानिति नः श्रुतम् ।

दत्तवान्स्वर्णमधिकं वस्त्राणि च शुभानि च ६६।

अथ लैंगं च शुश्राव वैष्णवं वामनं तथा ।

पाद्मं च गारुडं चैव सौरं ब्राह्ममथैव च ६७।

एवमष्ट स शुश्राव पुराणानि स गौतमः ।

अथ रामायणं चैव कौर्ममेव पुनश्च सः ६८।

शिवनारायणेत्येवं जपं चक्रे सदैव हि ।

अवाप निधनं चापि स गतो ब्रह्मणः पदम् ६९।

ब्रह्मा संपूज्य तं विप्रं विष्णुलोकमथागमत् ।

विष्णुना पूजितः सोऽथ जगाम शिवमंदिरम् ७०।

सर्वेषामेव वंद्योऽसौ गौतमो मुनिसत्तमः ।

It includes Tamasa Puranas such as Linga, Shaiva, Kurma Puranas. It can be seen here that one is worshiped by the Trimurtis, contrary to what is said about Tamasa Puranas that one goes to hell upon hearing them.

When asked by Rama as to which Puranas should be abandoned, Paramashiva replied:

Those Puranas which have not been composed by the Veda Vyasa, which have not been told by the ancient sages, should be abandoned and puranas should not be read in the local languages:

राम उवाच-

किं वा पौराणिके देयं कियत्कीदृशमेव च ४९।

पुराणं कीदृशं वर्ज्यं वर्ज्यः कीदृक्पुराणवित् ।

शंभुरुवाच-

अथ वर्ज्यं पुराणं ते कथयामि नृपोत्तम ।

पूर्वज्ञैरुच्यमानं च यत्प्रोक्तं मुनिभिः परैः ६१।

व्यासादयो मुनिवरा यत्प्रोचुस्तदुदीरयेत् ।

पुराणस्थं पठेद्ग्रन्थं व्याख्यायेत विचारयन् ६२।

यया कयापि वा राम भाषयादेशभाषतः ।

न देशभाषारचितं ग्रंथं श्रुत्वा फलं लभेत् ६३।

The misconception about Tamasa Purana is cleared here.

In this chapter it is stated that creation is not real and Bheda buddhi (perception of difference) is a mere appearance.

श्रीमद्भागवतपुराणम्/स्कन्धः ४/अध्यायः २४

https://sa.wikisource.org/s/eca

यत्रेदं व्यज्यते विश्वं विश्वस्मिन् अवभाति यत् ।

तत्त्वं ब्रह्म परं ज्योतिः आकाशमिव विस्तृतम् । ॥ ६० ॥

यो माययेदं पुरुरूपयासृजद्

This is a paraphrase of the mantra in the Brihadaranyaka Upanishad:

2.5.19:

इन्द्रो मायाभिः पुरुरूप ईयते युक्ता ह्यस्य हरयः शता दशेति ।

The meaning of this passage is that the Supreme Lord appeared in various forms by maya.

बिभर्ति भूयः क्षपयत्यविक्रियः ।

यद्‍भेदबुद्धिः सदिवात्मदुःस्थया

त्वमात्मतन्त्रं भगवन्प्रतीमहि । ॥ ६१ ॥

Ishwara has made this creation by maya. Whatever Bheda Buddhi there is in creation is only an appearance.

Sridhar Swamin”s commentary can be seen in the image here: https://groups.google.com/g/advaitin/c/LpM_cFOPa1Y

The Bhagavata also states this point elsewhere:

There is a saying in the Sruti Gita of the Bhagavata:

https://sa.wikisource.org/s/v4f

सदिव मनस्त्रिवृत्त्वयि विभात्यसदामनुजात् [सदिव विभाति असत्]

सदभिमृशन्त्यशेषमिदमात्मतयाऽत्मविदः ।

न हि विकृतिं त्यजन्ति कनकस्य तदात्मतया

स्वकृतमनुप्रविष्टमिदमात्मतयावसितम् ॥ २६ ॥

A complete explanation of this sloka, which states the most important Advaita principles, can be found here:

https://www.facebook.com/groups/AdvaitaSiddhanta/posts/903228363634900

Thus it can be seen that Srimad Bhagavatam states the Advaita doctrinal points very extensively.

Om

Happy to share the

“ACHARYA SHANKAR SANSKRITIK EKTA NYAS”

“EKATMA DHAM BOOK”

See page 55

Namaskara
SIMHA.(Lakshmeesha)
///
https://drive.google.com/file/d/1Q34u5WcM0uIscReSMZ_8UaVJdW3yGnrc/view?usp=drivesdk

PDF of Ekatma Dham Book

Vedavyasa concludes that perception of dvaita, duality, is due to delusion

As Shankaracharya says in his commentary to Mandukya Gaudapada’s Karika:

अद्वैतं परमार्थो हि द्वैतं तद्भेद उच्यते ।

तेषामुभयथा द्वैतं तेनायं न विरुध्यते ॥ १८ ॥ Advaita Prakarana 3.18.

Bhashya:

द्वैतिनां तु तेषां परमार्थतश्चापरमार्थतश्चोभयथापि द्वैतमेव । यदि च तेषां भ्रान्तानां द्वैतदृष्टिरस्माकमद्वैतदृष्टिरभ्रान्तानाम्, तेनायं हेतुनास्मत्पक्षे न…

Advaita is transcendental, Dvaita is the opposite of that: relative. That is, duality is not real. For dualists, vyavahara and paramartha, samsara, moksha are both duality and difference. Therefore dualism is delusional. Advaitin’s vision alone is not flawed.

There is a complete concordance of Vedavyasa for this statement of Shankara. In Veda Vyasa’s literature on countless occasions the perception of bheda, difference, is said to be delusion, moha darshan. Here are just a few examples from that corpus:

Bhagavatam: 11.23.49

देहं मनोमात्रमिमं गृहीत्वा

ममाहमित्यन्धधियो मनुष्या: ।

एषोऽहमन्योऽयमिति भ्रमेण

दुरन्तपारे तमसि भ्रमन्ति ॥ ४९ ॥

It is taught that knowing this self-conceived body as I, and knowing the other as different, one becomes deluded in this darkness of ignorance.

विष्णुपुराणम्/प्रथमांशः/अध्यायः १४

https://sa.wikisource.org/s/1sns

शुद्धः संल्लक्ष्यते भ्रान्त्या गुणवानिव योऽगुणः ।

तमात्मरूपिणं देव नतास्म पुरुषोत्तमम् ॥ १,१४.३७ ॥

अविकारमजं शुद्धं निर्गुणं यन्निरजनम् ।

नताः स्म तत्परं ब्रह्म विष्णोर्यत्परमं पदम् ॥ १,१४.३८ ॥

श्रीमद्भागवतपुराणम्/स्कन्धः ३/अध्यायः ३२

https://sa.wikisource.org/s/e6k

ज्ञानमेकं पराचीनैः इन्द्रियैर्ब्रह्म निर्गुणम् ।

अवभात्यर्थरूपेण भ्रान्त्या शब्दादिधर्मिणा ॥ २८ ॥

Brahman, Nirguna, the Pure Consciousness, appears to the senses turned outwards as illusory objects such as sound, form..

श्रीमद्भागवतपुराणम्/स्कन्धः ११/अध्यायः २२

https://sa.wikisource.org/s/i5q

मा स्वस्य कर्मबीजेन जायते सोऽप्ययं पुमान्।

म्रियते वामरो भ्रान्त्या यथाग्निर्दारुसंयुतः ४६।

Atman, which is really deathless, has fallen into the cycle of birth and death due to delusion.

शिवपुराणम्/संहिता ४ (कोटिरुद्रसंहिता)/अध्यायः ४३

https://sa.wikisource.org/s/y95

शिवःशिवःशिवश्चैव नान्यदस्तीति किंचन।।

भ्रान्त्या नानास्वरूपो हि भासते शङ्करस्सदा ।।१५।।

In truth, there is only Shiva Tattva. There is nothing other than that. The same principle is illusory in many appearances.

यथा समुद्रो मृच्चैव सुवर्णमथवा पुनः ।।

उपाधितो हि नानात्वं लभते शंकरस्तथा ।। १६ ।।

Be it ocean, clay, gold, or only by adjuncts, upadhi, appear variously as the river, pond, pots and ornaments.

कार्यकारणयोर्भेदो वस्तुतो न प्रवर्तते ।।

केवलं भ्रान्तिबुद्ध्यैव तदाभावे स नश्यति ।। १७ ।।

There is actually no difference between effect and cause. Their appearing different is delusional.

लक्ष्मीनारायणसंहिता/खण्डः २ (त्रेतायुगसन्तानः)/अध्यायः २५६

https://sa.wikisource.org/s/1z7e

क्षरधर्मान् समासाद्याऽज्ञानदशाऽभिभावितः ।

क्षरात्मा स्व इति भ्रान्तिं प्राप्तः प्रसूयते ततः ।। ४ ।।

अहं बालो नरो नारी बाह्यशब्दैर्विबृंहितः ।

शुक्ललोहितकृष्णार्थभानभ्रान्तिप्रमीलितः ।। ५ ।।

संकीर्णकल्पनां प्राप्तः सार्थसंगैर्जडीकृतः ।

कृशः स्थूलो दुःखी सुखी ममाऽहंत्वंप्रबोधितः ।। ६ ।।

कर्मपाशायुष्यरज्जुबन्धितश्चाऽवशीकृतः ।

प्राणकोष्ठलिकाग्रन्थिग्रथितश्चाऽविनाशितः ।। ७ ।।

मायातापपरिषेकशोकितश्च दृढीकृतः ।

षाट्कौशिकरसैर्लिप्तस्तत्रैव च कृतासनः ।। ८ ।।

Bondage is due to delusion. Knowing that which is not oneself as the self and considering body-attributes to be one’s own is due to delusion.

लक्ष्मीनारायणसंहिता/खण्डः २ (त्रेतायुगसन्तानः)/अध्यायः २५१

https://sa.wikisource.org/s/1z7a

भ्रान्तिं मोहं ममकारभेदज्ञानान्निवर्तयेत् ।

याथार्थ्यज्ञानलाभेन विपर्यदादिकं त्यजेत् ।।६ १ ।।

Delusion. Moha, is the cause of perception of difference, bheda. Liberation through right knowledge.

श्रीमद्भागवतपुराणम्/स्कन्धः १०/पूर्वार्धः/अध्यायः ३८

https://sa.wikisource.org/s/uku

य ईक्षिताहंरहितोऽप्यसत्सतोः

स्वतेजसापास्ततमोभिदाभ्रमः ।

The illusion of difference is called tamas and is overcome by the knowledge of the Supreme Lord.

स्वमाययाऽऽत्मन् रचितैस्तदीक्षया

प्राणाक्षधीभिः सदनेष्वभीयते ॥ ११ ॥

श्रीमद्भागवतपुराणम्/स्कन्धः १/अध्यायः ९

https://sa.wikisource.org/s/e2h

तमिममहमजं शरीरभाजां

हृदि हृदि धिष्ठितमात्मकल्पितानाम् ।

प्रतिदृशमिव नैकधार्कमेकं

समधिगतोऽस्मि विधूतभेदमोहः ॥ ४२ ॥

Bhishma gave up his perception of bheda, difference, in his last days.

https://bhagavatam.in/11/28/4#gsc.tab=0

किं भद्रं किमभद्रं वा, द्वैतस्यावस्तुनः कियत् ।

वाचोदितं तदनृतं, मनसा ध्यातमेव च ॥४॥

Dvaita is avastu, not a truly existent thing. What is said by the word and what is conceived by the mind is not the truth.

In this chapter of the Vayupurana, Vedavyasa’s advocacy of Advaita doctrine as that which is authenticated by the Vedas themselves as ‘You have done is right’:

वायुपुराणम्/उत्तरार्धम्/अध्यायः ४२

https://sa.wikisource.org/s/5p5

प्रपञ्चस्यापि मिथ्यात्वे ब्रह्मत्वे वा विधीतरौ।

न मृषारागविषयौ तत्सङ्कोचविधिक्षयौ ।। ४२.९२ ।।

अतो लोकहितैर्नूनं परमार्थनिरूपणे।

(Vidhi-pratishedha Shastra, the do’s and don’ts enjoined/prohibited by the scripture is not absolutely real)

स्वोक्ताः स्वर्गादिविषयाः नश्वरा इति निन्दिताः ।। ४२.९३ ।।

अधिकारिविभेदेन कर्मज्ञानोपदेशतः।

(Determining different candidates for Karma, action, and jnana, knowledge, in Advaita)

त्रातं सर्वं जगन्नूनं शब्दब्रह्मात्ममूर्त्तिभिः ।। ४२.९४ ।।

**अध्यस्तं सर्पवद्यत्र विश्वमेतत्प्रकाशते।

विश्वस्मिन्नपि चान्वेति निर्विकारश्च रज्जुवत् **।। ४२.३० ।। (rope-snake)

The world is an illusion.

सम्यग्विचारितं यद्वत्फेनोर्मिबुद्बुदोदकम्।

तथा विचारितं ब्रह्म विश्वस्मान्न पृथग्भवेत् ।। ४२.३१ ।।

सर्वं ब्रह्मैव नानात्वं नास्तीति निगमा जगुः।

(Shruti passages: Neha Nanasti Kinchana (there is no multiplicity) Brahmaivedam Sarvam (All this is verily Brahman)

यदज्ञानाज्जगद्भाति यस्मिन् ज्ञाते जगन्न हि ।। ४२.३४ ।।

असत्यं यज्जडं दुःखमवस्त्विति निरूपितम्।

विपरीतमतो यद्वै सच्चिदानन्दमूर्त्तिकम् ।। ४२.३५ ।।

Due to the ignorance of Brahman, the substratum, this world appears and when Brahman is known, the world does not actually exist. Satchidananda Brahma is distinct from the world.

रज्जावहिर्मरौ वारि नीलिमा गगने यथा।

(The world is illusion, born of ignorance: snake in rope, water in mirage, blueness in sky)

असद्विश्वमिदं भाति यस्मिन्नज्ञानकल्पितम् ।। ४२.३९ ।।

A world that is not true seems true. The world appears in Brahman through ignorance.

ब्रह्माण्डं चित्रमतुलं यस्मिन् भित्ताविवार्पितम् ।। ४२.४१ ।।

(The world is seen in Brahman like a painting on a wall)

जीवेश्वरब्रह्मभेदो निरस्तः सूत्रनिर्णये।

In the Brahmasutras the difference between Jiva and Ishvara is rejected by use of sruti and yukti).

The world is illusory, Brahmaikatva (non difference between jiva and Brahman), Brahman alone Exists, Brahma is jiva, Ishvara appearing as the world, illustrations for illusoriness like rope-snake, Brahma Nirguna, formlessness, Brahmaikya identity-knowledge, etc., the same concepts as in Shankara’s Advaita Darshan are seen very much in Vedavyasa literature.

There are many more illustrations in Vedavyasa’s works. This article has been concluded to avoid it becoming too long.

Shankaracharya’s statement that dvaita darshana (perception of duality) is illusory, ignorance-born, is illustrated by Vedavyasa.

Om

This article is available in PDF format here:

https://tinyurl.com/yckhcpyh

This Vedic passage appears famously in the Kathopanishad and Brihadaranyaka Upanishads. Moreover, this verse appears in some other Upanishads, the Shatapatha Brahmana, etc.

This sentence is alluded to in some Puranas:
In the following examples we understand that diversity is absolutely not true when we consider the purport of these sentences:

नारदपुराणम्- उत्तरार्धः/अध्यायः ८०  Narada Purana:

https://sa.wikisource.org/s/4yl
एक एव विजानाति वक्तुः श्रोतैकतः शुभे ।। ८०-५६ ।।
तदेकं तत्त्वमेवास्ति नेह नानास्ति किंचन ।।
गदितं ते महाभागे रहस्यं गोपिकेशितुः ।। ८०-५७ ।।

There is only one principle, in which there is no diversity.

शिवपुराणम्/संहिता ३ (शतरुद्रसंहिता)/अध्यायः १३  Shiva Purana
https://sa.wikisource.org/s/y28

।। विश्वानर उवाच ।।

एकम्ब्रह्मैवाद्वितीयं समस्तं सत्यं सत्यं नेह नानास्ति किञ्चित्।।
एको रुद्रो न द्वितीयोऽवतस्थे तस्मादेकन्त्वाम्प्रपद्ये महेशम्।।४२।।

(This is from the Shvetashvataropanishat 3.2:  

एको हि रुद्रो न द्वितीयाय तस्थुर्य इमांल्लोकानीशत ईशनीभिः।
प्रत्यङ्जनांस्तिष्ठति सञ्चुकोचान्तकाले संसृज्य विश्वा भुवनानि गोपाः॥)

कर्ता हर्त्ता त्वं हि सर्वस्य शम्भो नानारूपेष्वेकरूपोऽप्यरूपः।।
यद्वत्प्रत्यग्धर्म एकोऽप्यनेकस्तस्मान्नान्यन्त्वां विनेशम्प्रपद्ये।।४३।।
त्वं वै वृद्धस्त्वं युवा त्वं च बालस्तत्त्वं यत्किं नान्यतस्त्वां नतोऽहम्।।४९

You are everything, everyone, there is nothing but You.

You alone appear as many.

रज्जौ सर्पश्शुक्तिकायां च रौप्यं नैरः पूरस्तन्मृगाख्ये मरीचौ ।।
यद्यत्सद्वद्विष्वगेव प्रपञ्चो यस्मिञ्ज्ञाते तम्प्रपद्ये महेशम् ।।४४।।

The world appears like a snake in a rope, silver in shell, water in a mirage. Knowing you amounts to knowing everything: ‘Ekvijjnanena sarvavijjnanam’.  This alone is the correct meaning for the sentence Neha Nanasti kinchana (there is no diversity whatsoever).

त्वत्तस्सर्वं त्वं हि सर्वं स्मरारे त्वं गौरीशस्त्वं च नग्नोऽतिशान्तः ।।
त्वं वै वृद्धस्त्वं युवा त्वं च बालस्तत्त्वं यत्किं नान्यतस्त्वां नतोऽहम्।।४९ ।।

(This line is a paraphrase of the famous Shvetashvataropanishad passage 4.3:

त्वं स्त्री त्वं पुमानसि त्वं कुमार उत वा कुमारी।
त्वं जीर्णो दण्डेन वञ्चसि त्वं जातो भवसि विश्वतोमुखः॥ 

Everything is from you, you are everything. There is nothing but you. This verse conveys the proper Advaitic meaning of Neha Nanasti kinchana.

स्कन्दपुराणम्/खण्डः ४ (काशीखण्डः)/अध्यायः ०९५  Skanda Purana:
https://sa.wikisource.org/s/g3p
।। व्यास उवाच ।। ।।
एको रुद्रो न द्वितीयो यतस्तद्ब्रह्मैवैकं नेह नानास्ति किंचित् ।।
यद्यप्यन्यः कोपि वा कुत्रचिद्वा व्याचष्टां तद्यस्य शक्तिर्मदग्रे ।। २६ ।।
यस्मिन्सर्वं यस्तु सर्वत्र सर्वो यो वै कर्ता योऽविता योऽपहर्ता ।।

Everything is in Brahman, Brahman is everywhere and everything.

Thus Veda Vyasa has given the correct understanding of the most important Vedanta doctrine of Neha Nanasti Kinchana without any room for confusion.

Om

Experiential ‘difference’, ‘multiplicity’ (bheda) is a product of ignorance – Srimad Bhagavatam

श्रीमद्भागवतपुराणम्/स्कन्धः ४/अध्यायः १६

https://sa.wikisource.org/s/ec2

अयं तु साक्षाद्‍भगवान् त्र्यधीशः

कूटस्थ आत्मा कलयावतीर्णः ।

यस्मिन् अविद्यारचितं निरर्थकं

पश्यन्ति नानात्वमपि प्रतीतम् ॥ १९ ॥

In the case of Prithu Maharaja:

The vision of the sage is the conviction that ‘this Naanaatva (Bheda) is not true, bereft of any meaning, even though it appears here because it is a product of ignorance (about the Truth)’.

The world of duality perceived in Brahman is avidya rachita, says the Bhagavatam, and therefore bereft of substance, meaning. Even though difference is perceived, it is not real. One alone is real.

Om

A post and Video by Sri Natraj Maneshinde

Bhagavati Uma in Advaita ~ A Tattvika Insight
============================
Here is a humble effort in presenting a brief discussion on the Tattva of Bhagavati Uma in Advaita Sampradaya.  The talk is mainly based on the Kenopanishad bhashya of Bhagavatpada Shankaracharya and the tika of Shri Anandagiri Acharya. On going through the evidences discussed here, I hope we will get a better understanding of how Advaitian Acharyas envisioned Bhagavati Uma and also understand the reason behind the prevalence of Devi-worship in the Advaita Sampradaya.
The slides can be accessed from this link :
https://adbhutam.files.wordpress.com/2022/12/bhagavati-uma-in-advaita-1.pdf

Interested folks can also read the following document which gives a more comprehensive discussion on Bhagavati Uma based on the works of Bhagavatpada, Anandagiri Acharya, Shankaranada Saraswati ji, Vidyaranya Mahaswamiji and Sayanacharya :
https://drive.google.com/file/d/1al0GRbL36B8hzU2NJuY-YFvxzz1FAJ83/view?usp=sharing

I hope this video would be of some benefit to the aspirants of Advaita 
॥ पराचितिस्वरूपिणि जय जय जगज्जननि ॥
॥ भव शंकर देशिक मे शरणम् ॥

Vishnutva Rudratva Brahmatva.. How can these be achieved?

In the Mahabharata and various Puranas there is mention of the three forms of Trimurtis and how they can be attained.

Mahabharata: https://sanskritdocuments.org/…/mahabharata-k-13-sa.html

It is said that the devotees can get the positions of Brahma, Vishnu and Indra when Rudra is pleased:

ब्रह्मत्वं केशवत्वं वा शक्रत्वं वा सुरैः सह।

त्रैलोक्यस्याधिपत्यं वा तुष्टो रुद्रः प्रयच्छति 13-49-65

भविष्यपुराणम् /पर्व १ (ब्राह्मपर्व)/अध्यायः १७४

https://sa.wikisource.org/s/muf

सूर्यस्तुतिवर्णनम्

।। ।। अरुण उवाच ।। ।।

पूजयित्वा रविं भक्त्या ब्रह्मा बह्मत्वमागतः ।।

विष्णुत्वं चापि देवेशो विष्षुराप तदर्चनात् ।। १ ।।

शंकरोऽपि जगन्नाथः पूजयित्वा दिवाकरम् ।।

महादेवत्वमगमत्तत्प्रसादात्खगाधिप ।। २ ।।

Brahma Vishnu Rudra worshiped Surya and attained their respective positions – Bhavishya Purana.

देवीभागवतपुराणम्/स्कन्धः ११/अध्यायः १८

https://sa.wikisource.org/s/hsu

श्रीनारायण उवाच

मल्लिकामालतीपुष्पैरष्टगन्धेन लोलितैः ॥ २५ ॥

कोटिसङ्‌ख्यैः पूजया तु जायते स चतुर्मुखः ।

दशकोटिभिरप्येवं तैरेव कुसुमैर्मुने ॥ २६ ॥

विष्णुत्वं लभते मर्त्यो यत्सुरेष्वपि दुर्लभम् ।

विष्णुनैतद्‌व्रतं पूर्वं कृतं स्वपदलब्धये ॥ २७ ॥

शतकोटिभिरप्येवं सूत्रात्मत्वं व्रजेद्‌ध्रुवम् ।

व्रतमेतत्पुरा सम्यक्कृतं भक्त्या प्रयत्‍नतः ॥ २८ ॥

Sri Narayana said: Vishnu and Brahma obtained their positions by worshiping Devi with unique flowers – Devi Bhagavata Purana.

न शिवोपासना नित्या न विष्णूपासना तथा ।

नित्योपास्तिः परा देव्या नित्या श्रुत्यैव चोदिता ॥ ६६ ॥

किं मया बहु वक्तव्यं स्थाने संशयवर्जिते ।

सेवनीयं पदाम्भोजं भगवत्या निरन्तरम् ॥ ६७ ॥

नातः परतरं किञ्चिदधिकं जगतीतले ।

सेवनीया परा देवी निर्गुणा सगुणाथवा ॥ ६८ ॥

Narayana said: Neither Shiva worship nor Vishnu worship is permanent; Devi worship is the supreme. Devi Bhagavata Purana.

ब्रह्मवैवर्तपुराणम्/खण्डः १ (ब्रह्मखण्डः)/अध्यायः ०६

https://sa.wikisource.org/s/129l

श्रीमहेश्वर उवाच

ब्रह्मत्वं चैव रुद्रत्वं विष्णुत्वं च परं पदम् ।।

अतोऽनिर्वचनीयानि वाञ्छनीयानि सन्ति वा ।। २३ ।।

सर्वाण्येतानि सर्वेश कथितानि च यानि च ।।

तव भक्तिकलांशस्य कलां नार्हन्ति षोडशीम् ।। २४ ।।

Brahma Rudra Vishnu Paramapada positions – All these are insignificant compared to Vishnu Bhakti – said Shiva in the Brahma vaivarta Purana.

भविष्यपुराणम् /पर्व १ (ब्राह्मपर्व)/अध्यायः ०६६

https://sa.wikisource.org/s/jma

अहेतुरपि सर्वात्मा जायते परमेश्वरः । । 1.66.८०

प्रधानपुरुषत्वं च तथैवेश्वरलीलया ।

समुपैति ततश्चैवं ब्रह्मत्वं छन्दतः प्रभुः । । ८१

ततः स्थितौ पालयिता विष्णुत्वं जगतः क्षये ।

रुद्रत्वं च जगन्नाथः स्वेच्छया कुरुते रविः । । ८२

Brahma said: Surya himself has manifested as the Trimurtis – Bhavishya Purana.

भविष्यपुराणम् /पर्व २ (मध्यमपर्व)/भागः १/अध्यायः १०

https://sa.wikisource.org/s/qf9

शतरोपी च ब्रह्मत्वं विष्णुत्वं च सहस्रके ।। ५६ ।।

Growing a hundred saplings of a particular tree leads to Brahma post, and growing a thousand saplings leads to Vishnu post.

लक्ष्मीनारायणसंहिता/खण्डः ४ (तिष्यसन्तानः)/अध्यायः ०१२

https://sa.wikisource.org/s/2f19

नारायणीत्वं शक्तित्वं व्रजन्ति कृष्णसेविकाः ।

विष्णुत्वं च नरत्वं च व्रजन्ति कृष्णसेवकाः ।। १ ०४।।

एवं श्रीकृष्णयोगोऽयं मातस्ते कथितो मया ।

Women who serve Krishna attain Narayani’s post and Shakti form. Men who serve Krishna attain Vishnu’s post: Lakshminarayana Samhita.

गरुडपुराणम्/आचारकाण्डः/अध्यायः १५

https://sa.wikisource.org/s/57j

इति नामसहस्त्रं ते वृषभध्वज कीर्त्तितम् ॥

देवस्य विष्णोरीशस्य सर्वपापविनाशनम् ॥ 15.159 ॥

पठन्द्विजश्च विष्णुत्वं क्षत्रियो जयमाप्नुयात् ॥

वैश्यो धनं सुखं शूद्रो विष्णुभक्तिसमन्वितः ॥ 15.160 ॥

In the Garuda Purana it is said that a Brahmin who recites Vishnu sahasra nama attains Vishnu status.

स्कन्दपुराणम्/खण्डः ८ (अम्बिकाखण्डः)/०३

https://sa.wikisource.org/s/fdd

भगवानुवाच

शैलादे – – – – ६- तव तुष्टोस्मि साम्बिकः ।

यं त्वद्य वृणुषे कामं सर्वं तं प्रददामि ते ।।१३ ।।

ब्रह्मत्वमथ७ विष्णुत्वमिन्द्रत्वमथवान्यताम्८ ।

आदित्यो भव रुद्रो वा ब्रूहि किं करवाणि ते ।।१४।।

Skanda Purana:

Pleased with Nandi’s devotion, Shiva offers him boons: Ask whether you want Brahmatva, Vishnutva, Indratva, or something else – Aditya or Rudra.

Nandi replied: I don’t want Brahmatva Vishnutva Indratva, I want to be near you as one of your servants.

न मे देवाधिपत्येन ब्रह्मत्वेनापि वा पुनः ।।४६।।

न विष्णुत्वेन देवेश न इन्द्रत्वेन भूतप ।

इच्छाम्यहं तवेशान गणत्वं नित्यमव्ययम् ।।४७। ।

नित्यं२७ त्वां सगणं साम्बं प्रसन्नं सपरिच्छदम् ।

द्रष्टुमिच्छामि देवेश एष मे दीयतां वरः ।।४८।।

Thus, in the Mahabharata and different Puranas, the status of the Trimurti-s has been mentioned.

Om

In the Adi parva of the Mahabharata, the phenomenon of Gandharva nagara (a phantom city), of an illusory nature is mentioned:

https://bombay.indology.info/mahabharata/text/UD/MBh01.txt

01117032a एवमुक्त्वा कुरून्सर्वान्कुरूणामेव पश्यताम्
01117032c क्षणेनान्तर्हिताः सर्वे चारणा गुह्यकैः सह
01117033a गन्धर्वनगराकारं तत्रैवान्तर्हितं पुनः
01117033c ऋषिसिद्धगणं दृष्ट्वा विस्मयं ते परं ययुः

The Srimad Bhagavatam states that Gandharva Nagara is a product of Avidya, delusion:

https://sa.wikisource.org/s/aw4
मन्यमान इदं विश्वं मायारचितमात्मनि ।
अविद्यारचितस्वप्नगन्धर्वनगरोपमम् ॥ १५ ॥

Dhruva realizes that this world is imagined in him by the deluding power of God. He gives an illustration for this: Just as a dream, Gandharva nagara is created by ignorance, so the world is created by the magic of God.

This Gandharva Nagara analogy is applied many times in Advaita:

1. स्वप्नादिवच्चेदं द्रष्टव्यम् — यथा हि स्वप्नमायामरीच्युदकगन्धर्वनगरादिप्रत्यया विनैव बाह्येनार्थेन ग्राह्यग्राहकाकारा भवन्ति Commentary on Brahmasutra: 2.2.30.
2. निरस्तसर्वोपाधिविशेषं ज्ञेयं ब्रह्मस्वरूपेण यः पश्यति, क्षेत्रं च मायानिर्मितहस्तिस्वप्नदृष्टवस्तुगन्धर्वनगरादिवत् ‘असदेव सदिव अवभासते’ इति एवं निश्चितविज्ञानः यः, तस्य यथोक्तसम्यग्दर्शनविरोधात् अपगच्छति मिथ्याज्ञानम् । Gitabhashya 13.26
3. न रूपम् अस्य इह यथा उपवर्णितं तथा नैव उपलभ्यते, स्वप्नमरीच्युदकमायागन्धर्वनगरसमत्वात् ; दृष्टनष्टस्वरूपो हि स इति अत एव न अन्तः न पर्यन्तः निष्ठा परिसमाप्तिर्वा विद्यते । Gitabhashya 15.3
4. कदलीगर्भवदसारान्मायामरीच्युदकगन्धर्वनगराकारस्वप्नजलबुद्बुदफेनसमान् Mundaka bhashya 1.2.12
5. तस्मिन् परमार्थसत्ये ब्रह्मणि लोकाः गन्धर्वनगरमरीच्युदकमायासमाः परमार्थदर्शनाभावावगमनाः श्रिताः आश्रिताः सर्वे समस्ताः उत्पत्तिस्थितिलयेषु । kaTha bhashya 2.3.1
6. Gaudapada Karika and Sankara Bhasya:

स्वप्नमाये यथा दृष्टे गन्धर्वनगरं यथा ।
तथा विश्वमिदं दृष्टं वेदान्तेषु विचक्षणैः ॥ ३१ ॥ 2.31

Bhashya:

यथा च प्रसारितपण्यापणगृहप्रासादस्त्रीपुञ्जनपदव्यवहाराकीर्णमिव गन्धर्वनगरं दृश्यमानमेव सत् अकस्मादभावतां गतं दृष्टम् , यथा च स्वप्नमाये दृष्टे असद्रूपे, तथा विश्वमिदं द्वैतं समस्तमसद्दृष्टम् । क्वेत्याह — वेदान्तेषु, ‘नेह नानास्ति किञ्चन’ (क. उ. २ । १ । ११) ‘इन्द्रो मायाभिः’ (बृ. उ. २ । ५ । १९) ‘आत्मैवेदमग्र आसीत्’ (बृ. उ. १ । ४ । १) ‘ब्रह्मैवेदमग्र आसीत्’ (बृ. उ. १ । ४ । १०) ‘द्वितीयाद्वै भयं भवति’ (बृ. उ. १ । ४ । २) ‘न तु तद्द्वितीयमस्ति’ (बृ. उ. ४ । ३ । २३) ‘यत्र त्वस्य सर्वमात्मैवाभूत्’ (बृ. उ. ४ । ५ । १५) इत्यादिषु विचक्षणैः निपुणतरवस्तुदर्शिभिः पण्डितैरित्यर्थः ; ‘तमः श्वभ्रनिभं दृष्टं वर्षबुद्बुदसंनिभम् । नाशप्रायं सुखाद्धीनं नाशोत्तरमभावगम्’ (मो. ध. ३०१ । ६०) इति व्यासस्मृतेः |

Here Shankaracharya explains a Gandharva city: In a normal city, there is a street of shops, houses and the movement of people. When something appears to have all these but is not really there, then it is a Gandharva nagara.

Here Shankara quotes a verse of the Mahabharata: ‘The sages with Self realization will see this world as a rope appearing to be a crack in the earth in the darkness, like bubbles in the rain that will not exist after destruction.’

Thus, in the matter of illusion, the analogy of Gandharva nagara has been used in Vedavyasa and Advaita since ancient times.

Om